EUROPEJSKA AKADEMIA SOŁTYSÓW
Skrypt nr 2 - 9 kwietnia 2002 r.
SAPARD - pomoc finansowa dla rolników
W czasie kandydowania Polski do Unii każdy rolnik prowadzący gospodarstwo na własny rachunek, który nie ukończył 50 lat oraz ma wymagane ubezpieczenie i kwalifikacje może otrzymać bezzwrotne dofinansowanie z pieniędzy unijnych na specjalizację w produkcji mleka, bydła mięsnego, owiec, trzody chlewnej, drobiu oraz na zwiększenie różnorodności swojej produkcji.
Pomoc bezzwrotna. W okresie kandydowania do Unii Europejskiej Polska objęta jest systemem programów pomocowych. SAPARD - to program ukierunkowany na wspieranie rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Miał on być realizowany u nas od 2000 r. Miał on być realizowany u nas od 2000 r. Przygotowania przeciągają się. W najbliższym czasie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) ma uzyskać od Komisji Europejskiej akredytację agencji płatniczej SAPARD. Przeznaczone dla Polski środki (168,7 mln euro rocznie) nie przepadły, zostało tylko o połowę mniej czasu na ich wykorzystanie. Dofinansowanie za okres 2000-2002 przekracza pół miliarda euro. Z tej kwoty 15% (ok. 76 mln euro obecnie, powiększone o 25 mln euro w roku 2003) przypada na inwestycje w gospodarstwach rolników. Pieniądze, które będą przekazywane Polsce przez Komisję Europejską w ramach Programu SAPARD to pomoc bezzwrotna. Przekazywanie ich dalej (w walucie krajowej) rolnikom również będzie się odbywać w formie dotacji.
Wymagany udział własny. SAPARD jest programem współfinansującym, a nie finansującym w całości daną inwestycję. Przykładowo w końcowym rozliczeniu 50% wydatków ponosi rolnik ze środków własnych lub z kredytu komercyjnego (kredyty preferencyjne są tutaj wykluczone), a drugie 50% pokrywane jest ze środków publicznych, w tym 1/4 z budżetu państwa polskiego a 3/4 ze środków Unii Europejskiej. Państwo Polskie musi zagwarantować swój udział we współfinansowaniu.
Zostało mało czasu. O uruchomieniu programu SAPARD w Polsce wydany zostanie przez rząd oficjalny dokument. Administratorem programu jest Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) mająca oddziały w każdym województwie. Planuje się, że pierwsze inwestycje będą mogły być zaakceptowane i uruchomione w ciągu kilku miesięcy. Czasu zostało nie wiele, program SAPARD działa tylko do czasu wejścia danego kraju do UE. Kraje członkowskie objęte są pomocą z innych funduszy.
Kto może się ubiegać o pomoc?
Każdy rolnik, osoba fizyczna, prowadzący na własny rachunek działalność rolniczą jako właściciel albo dzierżawca gospodarstwa rolnego, podlegający ubezpieczeniu społecznemu na podstawie Ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, który nie ukończył 50 lat i ma następujące kwalifikacje:
- wykształcenie rolnicze na poziomie wyższym lub średnim, lub
- wykształcenie rolnicze na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i co najmniej 3-letni staż w samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa, lub
- wykształcenie nierolnicze na poziomie średnim lub wyższym i co najmniej 5-letni staż w samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa, lub
- wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe o kierunku innym niż rolniczy i co najmniej 10-letni staż w samodzielnym prowadzeniu gospodarstwa.
Zwrot po wydatkach. W praktyce rolnik spełniający te - i podane dalej - dodatkowe warunki (zależne od przeznaczenia środków pomocowych i stanu gospodarstwa), składa wniosek z planem przedsięwzięcia i planem finansowym jego realizacji w Oddziale Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w swoim województwie. Po uzyskaniu akceptacji przedstawionego projektu podpisuje umowę i rozpoczyna inwestycję sam pokrywając do końca jej koszty. Pomoc ze środków publicznych (krajowych i unijnych - te drugie 50%) będzie realizowana w formie refundacji poniesionych i kwalifikujących się kosztów. Koszty będą weryfikowane pod kątem wykonania przyjętego w umowie zakresu inwestycji oraz zaangażowania środków własnych rolnika.
Na co można uzyskać pieniądze?
a) na restrukturyzację produkcji MLEKA (schemat 2.1)
> w tym:
- na budowę, rozbudowę i modernizację obór wraz z wyposażeniem i infrastrukturą,
- na zakup i instalację wyposażenia technologicznego do pozyskiwania i przechowywania mleka,
- na zakup zwierząt hodowlanych,
- na zakup i budowę urządzeń służących prawidłowej gospodarce odchodami zwierzęcymi,
- na zakup i budowę urządzeń do produkcji, zbioru i przechowywania pasz,
- na urządzanie i wyposażanie pastwisk.
>> wymagany stan gospodarstwa:
- wyjściowy poziom rocznej produkcji mleka w gospodarstwie nie mniejszy niż 20 000 litrów i nie większy niż 350 000 litrów;
- gospodarstwo będzie prowadziło docelowo produkcję mleka na poziomie 80 000...350 000 l mleka rocznie;
- rolnik ma co najmniej wstępną umowę z zakładem mleczarskim na zbyt planowanej produkcji mleka;
- po realizacji inwestycji obsada zwierząt w gospodarstwie nie przekroczy 1,5 DJP/ha użytków rolnych;
- po realizacji inwestycji gospodarstwo spełni wymogi UE w zakresie higieny produkcji, warunków utrzymania zwierząt i dysponować będzie odpowiednim systemem zagospodarowania odchodów zwierzęcych.
>>> oferowany poziom pomocy w czasie trwania programu:
# do 50% kosztów, ale nie więcej niż równowartość 20 tys. euro, w niektórych wypadkach - 25 tys. euro;
b) na modernizację produkcji BYDŁA MIĘSNEGO (schemat 2.2.1)
> w tym:
- na budowę, rozbudowę, modernizację budynków przeznaczonych do utrzymania bydła i składowania pasz wraz z wyposażeniem i infrastrukturą,
- na urządzanie i wyposażanie pastwisk,
- na budowę i zakup urządzeń służących prawidłowej gospodarce odchodami zwierzęcymi,
- na zakup bydła mięsnego o wysokiej jakości genetycznej, wpisanego do ksiąg hodowlanych,
- na zakup i budowę urządzeń do produkcji, zbioru i przechowywania pasz.
>>wymagany stan gospodarstwa:
- gospodarstwo będzie utrzymywać od 20 do 100 krów mamek,
- w zasobach ziemi gospodarstwa (łącznie z gruntami dzierżawionymi) trwałe użytki zielone stanowią nie mniej niż 30%,
- docelowa obsada zwierząt w gospodarstwie nie przekroczy 1,5 DJP/ha użytków rolnych,
- rolnik ma wstępną umowę na zbyt produkcji lub plan sprzedaży,
- po realizacji inwestycji gospodarstwo będzie dysponować odpowiednim systemem utrzymania zwierząt i zagospodarowania odchodów zwierzęcych zgodnie z ogólnymi zasadami UE.
>>> oferowany poziom pomocy w czasie trwania programu:
# do 50% kosztów, ale nie więcej niż równowartość 12 tys. euro, w niektórych wypadkach - 17 tys. euro;
c) na odbudowę produkcji OWCZARSKIEJ (schemat 2.2.2)
> w tym:
- na budowę, rozbudowę i modernizację budynków przeznaczonych do utrzymania owiec i składowania pasz wraz z wyposażeniem i infrastrukturą,
- na urządzanie i wyposażanie pastwisk,
- na zakup i budowę urządzeń do produkcji, zbioru i przechowywania pasz,
- na zakup stada hodowlanego zwierząt.
>> wymagany stan gospodarstwa:
- gospodarstwo planuje prowadzić produkcję owczarską w oparciu o stado podstawowe maciorek liczące minimum 10, maksimum 100 sztuk,
- w zasobach ziemi gospodarstwa (łącznie z gruntami dzierżawionymi) trwałe użytki zielone stanowią nie mniej niż 30%,
- docelowa obsada zwierząt w gospodarstwie nie przekroczy 1,5 DJP/ha użytków rolnych,
- rolnik ma umowę na zbyt produkcji lub plan sprzedaży,
- po realizacji inwestycji gospodarstwo będzie dysponować odpowiednim systemem utrzymania zwierząt i zagospodarowania odchodów zwierzęcych zgodnie z ogólnymi zasadami UE.
>>> oferowany poziom pomocy w czasie trwania programu:
# do 50% kosztów, ale nie więcej niż równowartość 12 tys. euro;
d) na modernizację produkcji TRZODY CHLEWNEJ i DROBIU (schemat 2.2.3)
> w tym:
- na modernizację budynków służących do chowu trzody chlewnej i drobiu, wraz z wyposażeniem i infrastrukturą,
- na budowę i zakup urządzeń służących prawidłowemu przechowywaniu i zagospodarowaniu odchodów zwierzęcych.
>> wymagany stan gospodarstwa (odpowiednio):
- gospodarstwo prowadzące produkcję trzody chlewnej ma stanowiska dla 100 do 250 tuczników lub w przypadku produkcji w cyklu zamkniętym dla 10 do 25 stanowisk dla macior,
- gospodarstwo prowadzące produkcję brojlerów kurzych i kaczych ma budynki dla drobiu o ogólnej powierzchni 2000 do 3000 m 2,
- gospodarstwo prowadzące produkcję indyków ma budynki o łącznej powierzchni 1000 do 4000 m 2,
- gospodarstwa prowadzące produkcję gęsi ma budynki do produkcji gęsi o powierzchni 500 do 2000 m 2.
>>> oferowany poziom pomocy w czasie trwania programu:
# do 50% kosztów, ale nie więcej niż równowartość 15 tys. euro - w produkcji trzody i 12 tys. euro - w produkcji drobiu;
e) na zwiększenie RÓŻNORODNOŚCI PRODUKCJI (schemat 2.3)
> w tym:
- na budowę, modernizację i rekonstrukcja budynków gospodarczych wraz z wyposażeniem i infrastrukturą,
- na zakup maszyn, urządzeń i wyposażenia do produkcji rolnej, przechowalnictwa i podstawowego przetwórstwa prowadzonego na poziomie gospodarstwa oraz urządzeń służących do przygotowania produktów do sprzedaży,
- na zakup stada podstawowego zwierząt i uruchomienie specjalistycznej produkcji zwierzęcej (nie dotyczy bydła, owiec, trzody chlewnej, kur, kaczek, gęsi, indyków),
- na przygotowanie bazy produkcyjnej dla działów specjalnych produkcji rolnej: budowa i modernizacja budynków w celu dostosowania ich do wymogów technologicznych dla danej produkcji, zakup i instalacja maszyn, urządzeń i wyposażenia do produkcji (środki trwałe), zakup materiału roślinnego dla plantacji wieloletnich,
- na inwestycje związane z rozszerzeniem dotychczasowej działalności gospodarstwa na produkcję ogrodniczą (warzywnictwo, sadownictwo, szkółkarstwo, produkcja roślin ozdobnych, w tym kwiatów),
- na podjęcie produkcji w innych działach produkcji roślinnej (np. zioła, wiklina).
>> stan gospodarstwa: bez wymagań.
>>> oferowany poziom pomocy w czasie trwania programu:
# do 50% kosztów, ale nie więcej niż równowartość 12 tys. euro.
Czy można otrzymać pomoc na kilka projektów?
Raz, choć nie tylko. W trakcie trwania programu SAPARD rolnik może uzyskać pomoc tylko raz, przy czym otrzymanie pomocy na realizację inwestycji w zakresie restrukturyzacji produkcji mleka (schemat 2.1) albo modernizacji produkcji zwierząt rzeźnych (schematy 2.2.1, 2.2.2 i 2.2.3) , nie wyklucza możliwości ubiegania się o pomoc na zwiększenie różnorodności produkcji i odwrotnie - otrzymanie pomocy na zwiększenie różnorodności produkcji nie zamyka drogi starania się o pomoc na realizację inwestycji dotyczących schematów: 2.1 albo 2.2.1 albo 2.2.2 albo 2.2.3. Na przykład na modernizację produkcji drobiu oraz na podjęcie dodatkowo porodukcji kwiatów.
Większa pomoc dla grup. Sposobem otwierającycm znacznie większe możliwości pozyskania środków z programu SAPARD (do równowartości 250 tys. euro na projekt) i z innych funduszy, jest tworzenie grup producentów, lub spółdzielni, skupiających rolników o podobnej specjalizacji. Grupa producentów rolnych, rybnych, ogrodniczych czy sadowniczych, albo ich związek, także spółdzielnia, musi działać minimum 12 miesięcy, aby kwalifikowała sie do pomocy z programu SAPARD.
Szczegółowe informacje można uzyskać we wszystkich oddziałach terenowych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
(na podstawie materiałów ARiMR)
