EUROPEJSKA AKADEMIA SOŁTYSÓW
Skrypt 20 - 13 sierpnia 2002 r.

---

Rynek skrobiowy jest składnikiem Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej od blisko 40 lat. Dopiero jednak w sezonie 1994/95 wprowadzono kwoty produkcji skrobi ziemniaczanej aby skutecznie zrównoważyć podaż i popyt na tym rynku. W sezonie 2000/01 najwięksi producenci mieli przyznane kwoty: Niemcy - 677 tys. ton skrobi, Holandia - 523 tys. ton, Francja - 274 tys. ton i Dania - 173 tys. ton. Te cztery kraje wykorzystywały ponad 90% łącznej kwoty skrobiowej całej unijnej piętnastki. W sezonie 2001/02 podane kwoty uległy redukcji o ok. 3%. W Unii Europejskiej na skrobię przerabia się ok. 20% zbiorów ziemniaków. W podanych dalej przeliczeniach zastosowano średni kurs NBP euro do złotego z 1 lipca 2002 r. (1 EUR = 4 PLN).

---

Gwarantowana cena minimalna jest to cena jaką unijnym producentom ziemniaków skrobiowych płacą producenci skrobi. Obowiązująca obecnie Agenda 2000 ustaliła na sezon 2000/01 gwarantowaną cenę minimalną równą 194,05 euro/t skrobi (776 zł/t). W sezonie 2001/02 uległą ona obniżeniu do 178,31 euro/t (713 zł/t) i na tym poziomie utrzymana w sezonie 2002/03. Prawdopodobne są obniżki ceny minimalnej w kolejnych latach.

Dopłaty dla producentów ziemniaków skrobiowych są powiązane z poziomem cen minimalnych na skrobię zawartą w ziemniakach. Wraz z obniżką ceny minimalnej podwyższono dopłatę, w sezonie 2000/01 wynosiła ona 98,74 euro/t skrobi, a od sezonu 2001/02 jest równa 110,54 euro/t. Oznacza to, że producenci ziemniaków otrzymują obecnie 288,85 euro/t (1155 zł/t). W Polsce cena minimalna to 800 zł/t skrobi a dopłata kompensacyjna - 96 zł/t.

Premie dla producentów skrobi ziemniaczanej mają zarówno wspierać ich samych jak też chronić interesy producentów ziemniaków. Obejmują one tych, którzy mają zawarte umowy z producentami ziemniaków oraz zapłacili im gwarantowaną cenę minimalną. Producenci skrobi mają przyznawane limity produkcyjne. Do wysokości tego limitu każda tona wyprodukowanej skrobi jest premiowana kwotą 22,25 euro (89 zł). Premia jest wypłacana za skrobię otrzymaną z ziemniaków o jej zawartości nie mniejszej niż 13%. Premia nie przysługuje za skrobię wyprodukowaną z ziemniaków nie spełniających określonych standardów zdrowotności.

Ceny ziemniaków jadalnych ustalane są na wolnym rynku - dotyczy to całej produkcji ziemniaków jadalnych nieprzetwarzanych (średni poziom cen 100...125 euro/t - 400...500 zł/t - niższy dla krajów północnych, wyższy dla południowych) i części produkcji ziemniaków jadalnych na przetwory spożywcze; w kontaktach producentów ziemniaków z zakładami przetwórczymi ceny skupu stabilizowane są przez zawierane między stronami umowy. Ceny sadzeniaków również ustalane są na wolnym rynku (ok. 250 euro/t - 1000 zł/t), jedynie odmiany chronione prawem własności danej firmy podlegają jej strategii cenowej.

Negocjacje Polski z Komisja Europejską w niezamkniętym jeszcze obszarze "Rolnictwo" dotyczą m. in. dużych rozbieżności co do kwot produkcyjnych. W naszym stanowisku postulowana jest kwota 260 tys. ton skrobi ziemniaczanej, w stanowisku Komisji Europejskiej - 90,5 tys. ton. Przy limicie "polskim" roczna kwota dopłat wynosiłaby 34,5 mln euro, przy limicie "unijnym" - 12,9 mln euro. Jak wynika z analiz rynkowych publikowanych przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, ARR oraz Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (kwiecień 2002) w sezonie 2000/01 w Polsce przerobiono 815 tys. ton ziemniaków skrobiowych uzyskując 155 tys. skrobi, przy ogólnej produkcji ziemniaków - 24,2 mln ton. W Unii Europejskiej na skrobię przerabia się ok. 20% zbiorów; postulowana w polskim stanowisku kwota 260 tys. ton skrobi oznacza przeznaczenie do przerobu ok. 5,8% zbiorów. Warto dodać, że po wejściu Polski do UE zmniejszy się ilość ziemniaków przeznaczanych na pasze, tym samym więcej ich pozostanie do przerobu.