POLSKA W UNII EUROPEJSKIEJ

1 maja 2004 r., po dziesięciu latach starań i przygotowań, Rzeczpospolita Polska stała się członkiem Unii Europejskiej.
Razem z Polską do Unii przystąpiły: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry. Tego dnia miało miejsce największe z dotychczasowych rozszerzenie Unii Europejskiej, zapisane w Traktacie Nicejskim z grudnia 2000 r.; "piętnastka" powiekszyła obszar o 23% i liczbę mieszkańców o 20%. Od wczoraj Unia liczy 25 państw. Wymienieni nowi członkowie dołączyli do: Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Niemiec, Portugalii, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Włoch. W czasie najbliższych trzech lat wspólnocie ma przybyć jeszcze Bułgaria i Rumunia.

Uroczystości w Dublinie. W dniu rozszerzenia do stolicy Irlandii (sprawującej prezydencję Unii) zjechali przedstawiciele najwyższych władz ze wszystkich 25 państw-członków UE. Polskę reprezentowali: prezydent Aleksander Kwaśniewski i premier Leszek Miller. W ich obecności na przygotowanych masztach umieszczono flagi wszystkich nowych członków obok flag dotychczasowej "piętnastki". Wcześniej - tuż po północy - na Placu Piłsudskiego w Warszawie w pobliżu Grobu Nieznanego Żołnierza na maszt wciągnięto flagę Unii Europejskiej. Podobnie świętowano w wielu innych miastach Europy i Polski.

Starania dziewięciu polskich rządów. Oficjalny wniosek o zawarcie traktatu stowarzyszeniowego między Polską a Wspólnotami Europejskimi został złożony przez rząd Tadeusza Mazowieckiego 25 maja 1990 r., a oficjalny wniosek o przyjęcie do Unii Europejskiej - 8 kwietnia 1994 r. przez rząd Waldemara Pawlaka. Negocjacje akcesyjne zostały zakończone 13 grudnia 2002 r. na szczycie w Kopenhadze przez rząd Leszka Millera. W międzyczasie wszystkie ekipy rządzące w Polsce uczestniczyły w przygotowaniach do akcesji. 16 kwietnia 2003 r. w Atenach traktat o przyjęciu Polski i dziewięciu innych państw do Unii Europejskiej podpisali premierzy 25 rządów. W ogólnokrajowym referendum przeprowadzonym 7 i 8 czerwca 2003 r. większość głosujących Polaków (77,45%) wyraziła swoje poparcie dla członkostwa w Unii Europejskiej, 23 lipca 2003 r. prezydent RP Aleksander Kwaśniewski, ratyfikował Traktat Akcesyjny; dokument ratyfikacyjny zgodnie z wymogami Traktatu został złożony 5 sierpnia 2003 r. Rządowi Republiki Włoskiej. Tekst Traktatu został ogłoszony w Dzienniku Ustaw nr 90 z 2004 r. poz. 864. Przed 1 maja 2004 r. tekst Traktatu Akcesyjnego ratyfikowały wszystkie państwa członkowskie (15) i wszystkie nowowstępujące (10).

Start... i po starcie. Ceremonie i ich oprawa związana z akcesją na chwilę tylko przesłoniły nasze przygotowania do sprostania unijnym wymaganiom i wykorzystania unijnej pomocy. Ostatnie oceny Komisji Europejskiej wskazały na osiągnięte dostosowanie prawa polskiego do unijnego (przekazaliśmy do Brukseli ponad 80 000 stron różnych przepisów), ale również na nasze słabe przygotowanie do absorpcji znacznych kwot funduszy strukturalnych, na opóĄnienia w przygotowaniu polskiej wsi do wejścia w system Wspólnej Polityki Rolnej UE, brak kompleksowego systemu komputerowej ewidencji tranzytu towarów, którym powinna się posługiwać polska służba celna strzegąca zewnętrznej granicy UE (1144 km na lądzie i 398 km na morzu), niedostateczna liczba placówek przygotowanych do wydawania certyfikatów stwierdzających zgodność towarów z europejskimi normami, opóĄnienia w prywatyzacji firm będących własnością skarbu państwa, opóĄnienia w reformie finansów publicznych, duże skażenie państwa korupcją i nikły postęp w zwalczaniu tego zjawiska, zatory w sądach, znikomy udział urzędników z konkursu w administracji (dominują nominacje), opór polityków przed rozbudową służby cywilnej.

Pod lupą Brukseli. Lista spraw do załatwienia wcale nie mała. Z ich realizacją - jednoznacznie rozumianą przez stronę polską i unijną - musimy się zmierzyć w pierwszym okresie członkostwa. Na wiosnę 2005 roku zespół wspólnotowych komisarzy zdecyduje jak Komisja powinna zareagować, jeżeli nie wszystkie warunki uzgodnione i wymagane będą spełnione. Spośród możliwych sankcji, szczególnie dotkliwe mogą być: ograniczenia lub zakaz swobodnego przepływu żywności, z uwagi na nie spełnianie przez nią warunków bezpieczeństwa zdrowotnego (są to tzw. klauzule ochronne) oraz utrata lub redukcja pożytków z integracji przez ograniczenie wykorzystania funduszy strukturalnych czy dopłat obszarowych dla rolników.

REGIOset, 2004.05.02.