EUROPEJSKA AKADEMIA SOŁTYSÓW
Skrypt 24 - 10 września 2002 r.

---

Negocjacje Polski z Komisją Europejską w sprawie naszego przystąpienia do UE zbliżają się do końca. Już dziś wiadomo, że w raporcie, który Komisja przedstawi 16 października br. zawarte będą stwierdzenia: Polska spełnia warunki członkostwa w Unii Europejskiej oraz Komisja Europejska rekomenduje państwom-członkom UE przyjęcie Polski do Unii Europejskiej. Do 30 września mają być zamknięte negocjacje w obszarze: polityka regionalna i koordynacja instrumentów strukturalnych. Do zamknięcia w IV kwartale pozostaną dwa obszary - trudne, ale jakże ważne - rolnictwo oraz finanse i budżet.

---

Na finiszu o pieniądzach. 24 i 25 października 2002 r. na szczycie Unii w Brukseli przywódcy piętnastu krajów-członków UE mają ustalić zasady dostosowania Wspólnej Polityki Rolnej do zmian wynikających z dużego rozszerzenia wspólnoty oraz warunki finansowe przyjęcia nowych członków. Wówczas określone zostaną podstawy do rozstrzygnięcia kwestii dopłat bezpośrednich, plonów referencyjnych, limitów produkcji oraz rygorów przestrzegania unijnych norm sanitarnych w gospodarstwach rolnych i w przetwórstwie rolno-spożywczym. Wówczas także zostanie sprecyzowane stanowisko co do wielkości składki jaką Polska będzie zobowiązana wpłacać do budżetu ogólnego UE. Stanowiska stron w sprawach rolnictwa były przedstawiane w poprzednich skryptach Akademii, dzisiaj nieco informacji o finansach.

Od startu na plusie. Nasz kluczowy postulat w sprawach relacji finansowych Polski z Unią Europejską sprowadza się do stwierdzenia, że od pierwszego roku członkostwa powinniśmy być beneficjentem netto. Oznacza to że transfery z UE do Polski (jako jej członka) powinny przewyższać nasze wpłaty do budżetu ogólnego Unii i funduszy wspólnotowych w takim stopniu, jak to ma miejsce w stosunku do najsłabiej rozwiniętych państw członkowskich. Ponadto uważamy za konieczne uwzględnienie również przy tym wysokich kosztów dostosowawczych ponoszonych przez nas w okresie przed i po akcesji.

Trudne oszacowanie. Wielkość polskiej składki do budżetu ogólnego UE zależy od wielu czynników, w tym od wyników negocjacji w obszarze Rolnictwo, istotnych dla określenia poszczególnych środków własnych będących podstawą do jej wyliczenia (m. in. opłaty cukrowe i rolne, cła, pochodne podatku VAT, pochodne PKB). W zależności od przyjętych założeń hipotetyczne wyliczenia dają kwotę pełnej składki od 1 do 3 mld euro w pierwszym roku. Składka ma się zwiększać o ok. 10% w kilku kolejnych latach naszego członkostwa.

Składka w okresie przejściowym. Polska ubiega się o pięcioletni okres przejściowy w dochodzeniu do wpłacania pełnej składki do budżetu ogólnego. W postulowanym okresie przejściowym składka byłaby redukowana o stopniowo malejący odsetek składki pełnej: w pierwszym roku o 90%, w drugim - o 70%, w trzecim - o 50%, w czwartym - o 30% i w piątym roku członkostwa - o 10%. Przyjęcie takiego schematu redukcji daje w pierwszym roku naszą wpłatę do budżetu ogólnego UE w wysokości 100...300 mln euro, w drugim 330...990 mln euro, w trzecim 600...1800 mln euro. Jeżeli przebieg negocjacji nie doprowadzi do uzgodnienia podanego schematu, Polska będzie zabiegać o powiązanie wysokości składki z rzeczywistą wielkością wykorzystanych transferów z UE.

Korzyści i koszty. Wspomniany ostatni raport Komisji Europejskiej pozwala określić unijny punkt widzenia jak mogą kształtować się wypłaty dla nas i nasze łączne koszty finansowe członkostwa:
# potencjalne transfery finansowe z UE do Polski
2004 r. +3,30 mld euro, 2005 r. +4,14 mld euro, 2006 r. +5,25 mld euro
# nasze koszty członkostwa w UE:
2004 r. -2,43 mld euro, 2005 r. -2,47 mld euro, 2006 r. -2,56 mld euro.
Bilans pierwszych trzech lat: +5,23 mld euro. Dodatnie saldo wynosi w kolejnych latach: 0,42; 0,75; 1,01 PKB.